Tradycyjna medycyna chińska kojarzy się w Polsce przede wszystkim z akupunkturą. Znawcy tematu wiedzą jednak, że TCM to nie tylko akupunktura, ale również akupresura, masaż, dietetyka, ziołolecznictwo, medytacje, kręgarstwo, ale i też wykorzystanie Feng Shui w celach harmonizowania zdrowia jak również Yi Jing. Na tym jednak nie koniec ponieważ wielkim bogactwem TCM jest również Qigong oraz psychoenergetyka. Starożytni Chińczycy wierzyli, że odpowiednio wykonywane ćwiczenia fizyczne i oddechowe mogą przyczynić się nie tylko do poprawy stanu zdrowia, ale również do jego wydłużenia, a przynajmniej do zachowania sprawności fizycznej i umysłowej, aż do później starości. Pierwsze wzmianki na temat tego co prawdopodobnie było zalążkiem dzisiejszego Qigong pochodzą z okresu panowania dynastii Shang tj. 1766 – 1122 r. p.n.e., a więc aż ponad 3500 lat temu.
Qigong – czym tak naprawdę jest
Na stronie Wikipedii możemy przeczytać, że Qigong „jest zestawem ćwiczeń zdrowotnych starożytnych Chin. Qigong składa się z dwóch słów: Qi, czyli życiowa energia, oraz Gong, czyli perfekcyjne opanowanie czegoś (np. perfekcyjne opanowanie sztuk walki to Kung-Fu). Oznacza to mniej więcej perfekcyjne opanowanie sztuki kontroli energii życiowej. Technika składa się z odpowiedniej postawy, skupienia umysłu oraz odpowiedniego oddechu”. W książce Hamida Montakaba zatytułowanej Medycyna Chińska w praktyce czytamy również, że gong oznacza „zasługę, rezultat, efekt, zdolność i umiejętność”.
Oznacza to zatem, że qigong w praktyce oznaczać będzie faktyczną i wyćwiczoną umiejętność posługiwania się energią życiową. Gong, w praktyce qigong możemy podzielić na nieruchome zwane jing oraz ruchome zwane dong. Nieruchome qigong (jing) odnosi się do medytacji i kierowania energią wewnątrz w pozycji nieruchomej natomiast ruchome qigong (dong) to ćwiczenia ruchowe i rozciągające. Praktykę qigong rozpoczyna się od ćwiczeń ruchowych, a dopiero w drugiej kolejności przechodzi się do praktyki zagadnień związanych z przepływem energii qi. Ma to na celu właściwe przygotowanie naszego ciała i umysłu do praktyki.
Działanie lecznicze oraz profilaktyka zdrowia
Ćwiczenia qigong mają bardzo holistyczne podejście do poprawy zdrowia ponieważ są one ukierunkowane na harmonizowanie 5 elementów takich jak shen (ciała), shen (ducha), xi (oddechu), qi (energii), yi (uważności). Na stronie internetowej http://www.taichikung.pl/ możemy przeczytać, że ćwiczenia qigong „pozwalają zachować zdrowie, energię, pogodę ducha i sprawność fizyczną. Regularne ich praktykowanie jest jednym z najlepszych sposobów rehabilitacji kręgosłupa i aparatu ruchu. Poprawia krążenie krwi, wydolność organizmu i ogólny stan zdrowia. Daje zdrowie, a w razie choroby wspiera i przyspiesza proces zdrowienia. Uspokaja i wycisza”. Buddyjski Filozof Jiang Weiqiao żyjący w latach 1873 r. do 1958 r. uważa, że był w stanie samodzielnie wyleczyć się z gruźlicy poprzez odpowiednią praktykę jednego ze styli qigong. Liu Gui Zhen w latach czterdziestych 20 wieku wyznał światu, że został wyleczony z choroby wrzodowej żołądka właśnie dzięki praktyce qigong. Obecnie w Pekinie znajduje się klinika qigong, której pierwszym dyrektorem był Hu Yao Zhen będący znanym w Chinach lekarzem jak również mistrzem sztuk walki. Nauczał on qigong w celu walki z chorobami wewnętrznymi takimi jak cukrzyca, choroby serca, nadciśnienie, choroby wątroby i podobno praktyka qigong miała dobry skutek na przebieg procesu leczenia. Dzielił on ćwiczenia qigong na dwie grupy, a były to ćwiczenia chroniące zdrowie (bao jian gong) oraz ćwiczenia terapeutyczne (zhi liao hong). Aby właściwie dobrać metodę leczenia na wstępie należy przeprowadzić diagnozę w rozumieniu TCM i ustalić czy pacjent zmaga się z nadmiarem czy z niedoborem energii. Następnie dobrać odpowiednie ćwiczenia wraz z ustaleniem rytmu w jakim pacjent powinien oddychać. Co do profilaktyki qigong to tak jak w przypadku zwykłej gimnastyki znanej nam na zachodzie najważniejsza w profilaktyce zdrowia jest systematyczność. Ćwiczenia qigong mogą być wykonywanie w pozycji, stojącej, siedzącej i leżącej. Praktyka rozpoczyna się od wyciszenia umysłu (xin Serca) ponieważ rozluźniony umysł ześle rozluźnienie na nasze ciało, a wtedy swobodny przepływ energii będzie możliwy. Qigong może też nieść ze sobą niepożądane skutki dlatego przy wyborze nauczyciela należy zwrócić szczególną uwagę na zaplecze, które posiada. Zweryfikować linię mistrzów z której się wywodzi. Dobrze byłoby również gdyby znał się on na TCM ponieważ wiedza ta daje silne podstawy na temat energetyki naszego organizmu. Qigong zaleca się również jako metodę walki ze stresem ponieważ łączy ona w sobie odreagowanie, oparcie w sobie oraz obecność tu i teraz.
Starożytni Chińczycy wierzyli, że praktyka qigong przynosi pozytywny wpływ dla naszego zdrowia, jednakże wpływ ten jest jak się można domyślić kwestionowany przez świat zachodni z powodu braku namacalnych dowodów na obecność energii qi. Jak wiadomo świat zachodni inaczej niż świat dalekiego wschodu, opiera się na faktach, które muszą
być możliwe do udokumentowania, udowodniania, wyliczenia, a najlepiej jakby były możliwe do zobaczenia gołym okiem czy pod mikroskopem. Inaczej niż ma to miejsce w podejściu orientalnym, które jest bardziej intelektualne, intuicyjne i subtelne.
Ćwiczenia oddechowe i fizyczne zwane qigong są świetną metodą profilaktyki zdrowego ciału, umysłu i duszy. Pozwalają oddalić stres codziennego życia, jak również wspomagać odporność naszego organizmu. Aby przynosiły efekt wymagają systematyki.
Nie wystarczy odbyć kilku dniowy kurs czy nawet uczęszczać na zajęcia raz czy dwa w tygodniu. Do osiągnięcia prawdziwych i trwałych efektów konieczne jest, aby praktykować gigong samodzielnie w domu. Qigong może być również stosowane w walce z konkretnym przypadkiem chorobowym, jednakże zestaw ćwiczeń powinien być bardzo starannie dobrany przez wykwalifikowaną osobę, najlepiej w randze mistrza, którego linię, technikę i pochodzenie będziemy w stanie zweryfikować.
Bibliografia
- Montakab „Medycyna Chińska w praktyce” Łódź 2017 r.
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Qigong
- http://www.taichikung.pl
- http://www.qigong.org.pl/2020/04/stres-a-qigong-prezentacja/ – prezentacja na temat wykorzystania qigong jako profilaktyki walki ze stresem
- Notatki z zajęć Tradycyjna Medycyna Chińska, Szkoła Zen Reiki w Polsce 2021 r.
Autor: T. Demkowski (NAT)