Rola naturopaty określona jest w opisach i syntezie zawodu: Naturopata dokonuje oceny terapeutycznej, wybiera i stosuje techniki przywracania zdrowia, poprawy funkcjonowania organizmu, jakości życia lub wspierania osób z różnymi potrzebami natury fizycznej, emocjonalnej lub duchowej. Propaguje zdrowy styl życia.
Ta krótka i konkretna definicja określa, że zadaniem terapii naturalnych jest promowanie profilaktyki oraz naturalne sposoby wspierania zdrowia. W publikacji „Informacje o zawodzie Naturopata” przygotowanej przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Departament Rynku Pracy naturopata określony jest również dodatkowo jako praktykujący niekonwencjonalne lub komplementarne metody terapii. Te definicje określają kompetencje naturopaty a także pośrednio jego miejsce w systemie opieki zdrowotnej. W opisie zawodu nie znajdujemy bezpośredniego odniesienia do medycyny oraz leczenia. Te bowiem są zarezerwowane dla lekarzy i nurtu medycyny akademickiej. Wynika z tego, że naturopata nie zajmuje się leczeniem, ale przywracaniem zdrowia, poprawą funkcjonowania organizmu i szeroko pojętą profilaktyką oraz edukacją zdrowotną. Rolą naturopaty nie jest zatem zastąpienie przedstawicieli zawodów medycznych, ale działanie wspierające proces zdrowienia pacjenta przy pomocy komplementarnych metod i terapii.
Medycyna akademicka a naturopatia
Rola lekarza i innych przedstawicieli zawodów medycznych jest ściśle określona i regulowana przez różne ustawy. Zawody medyczne to: lekarz (w tym dentysta), pielęgniarka i położna, ratownik medyczny, farmaceuta, diagnosta laboratoryjny, felczer, fizjoterapeuta, asystentka stomatologiczna, higienistka stomatologiczna, opiekun medyczny, masażysta, ortoptysta, technik dentystyczny. Lista zawodów medycznych rozszerza się, ale nie ma projektów ustawy, które miałyby uwzględnić na niej naturopatów. Jesteśmy zatem umieszczeni niejako poza systemem opieki zdrowotnej. Taki stan może powodować, że zarówno przedstawiciele zawodów medycznych jak i naturopaci niestety niekiedy stają w opozycji przeciwko sobie. Wielu lekarzy i innych przedstawicieli zawodów medycznych jest otwartych na naturalne metody wspierania zdrowienia ich pacjentów. Wydaje się, że najczęściej są otwarci na takie formy naturalnego wsparcia jak ziołolecznictwo i suplementacja, oraz dietoterapia. Obecnie zawód dietetyka nie jest jeszcze regulowany prawnie, ale trwają prace nad projektem ustawy o niektórych zawodach medycznych, który ma ściśle określać i regulować działalność tego typu. Terapie komplementarne zaczynają powoli trafiać do oficjalnych systemów opieki zdrowotnej w różnych krajach, prowadzone są również badania naukowe skuteczności tego typu działań. W niektórych państwach Tradycyjna Medycyna Chińska lub Ayurweda są traktowane na równi z tak zwaną medycyną akademicką, akupunktura jest uznaną metodą leczenia określonych schorzeń, pielęgniarki mogą wspierać pacjentów korzystając z energoterapii na przykład metodą Reiki. Niestety nie wszędzie pacjenci mają takie możliwości. Postawa otwartości wobec terapii komplementarnych nie jest powszechna. Możemy tutaj obserwować różne postawy, od obojętności przez niechęć aż po niemalże wrogość wobec naturopatów. Takie podejście często powoduje niechęć z „drugiej strony”. Niektórzy naturoterapeuci odrzucają system opieki zdrowotnej i zniechęcają swoich klientów do wizyt u lekarzy. Tak zarysowana oś konfliktu nie sprzyja ani przeładowanemu oficjalnemu systemowi opieki zdrowotnej, który mógłby wspierać się wykfalifikowanymi naturopatami, ani samym naturoterapeutom, których działania bywają nierzadko podważane i dyskwalifikowane. A najwięcej tracą na tym… pacjenci.
Szansa na dialog?
W idealnym świecie relacja naturoterapeutów i przedstawicieli zawodów medycznych to po prostu otwartość na współpracę. Do tego potrzeba jednak chęci i woli, gotowości na dialog i wypracowania określonych standardów i zakresów, w jakich taka współpraca mogłaby przebiegać. Obecny stan zdaje się być jednak w większości przypadków daleki od tej wizji. Zamiast dialogu i próby znalezienia porozumienia często pojawiają się negatywne emocje i brak chęci współdziałania. Stan ten zdaje się jeszcze pogłębiać w związku z kontrowersyjnymi decyzjami w czasie pandemii covid-19.
Przykładem opisu dobrych praktyk naturopaty w odniesieniu nie tylko do pacjenta, ale także współpracy z lekarzem jest Kodeks Etyki praktyka terapii naturalnych z dnia 3 września 2011 roku po zmianie 1 czerwca 2017 roku Szkoły Zen Reiki w Polsce. Dokument szczegółowo i precyzyjnie określa zasady oraz prawa i obowiązki naturopaty i w całości jest istotny, natomiast w odniesieniu do opisywanego tematu kluczowe wydają się 3 konkretne podpunkty z paragrafu 2 punkt 5:
a. praktyk terapii naturalnych zobowiązuje się do poprawy stanu zdrowia i dobrego samopoczucia swojego pacjenta;
d. praktyk terapii naturalnych powstrzymuje się od zalecania jakichkolwiek leków lub zabiegów bez konsultacji z lekarzem prowadzącym swojego pacjenta;
e. praktyk terapii naturalnych nie stawia diagnoz w medycznym tego słowa znaczeniu. Nie może zastąpić lekarza, psychologa lub terapeuty.
W tych podpunktach znajdujemy potwierdzenie tego, że naturopata nie może zastąpić lekarza i nie taka jest jego rola. Wynika z tego, że naturoterapeuta powinien kierować pacjenta do przedstawicieli zawodów medycznych jeżeli jest to konieczne do poprawy stanu zdrowia i dobrego samopoczucia a nie jest w zasięgu jego kompetencji. W centrum zainteresowania naturopaty jak i lekarza powinno być zawsze dobro i zdrowie pacjenta. Dla jego dobra powinno się powstrzymać własne osądy oraz doświadczenia na rzecz realnej korzyści jaką pacjent może odnieść korzystając na takiej trójstronnej współpracy. Koleżanko i kolego naturopato, to od nas i naszych codziennych decyzji zależy jak będziemy budować i współtworzyć tę społeczność, jakie damy szanse sobie i naszym klientom. Warto przypomnieć sobie zasady Huny, które zdają się być uniwersalnymi prawdami potrafiącymi wyjaśniać naszą rzeczywistość. Pierwsza zasada huny mówi o tym, że świat jest tym, czym myślisz, że jest. Dlatego wierzę, że jeżeli będziemy chcieli zmieniać obecny, częsty stan (braku) współpracy naturoterapeutów i przedstawicieli zawodów medycznych, to powoli i małymi krokami będziemy mogli budować pole porozumienia i współpracy. Jak pokazują przykłady z innych krajów, nie jest to wizja utopijna i nierealna. Wielu z nas to osoby o szerokich horyzontach, rozbudowanej empatii, wysokiej wrażliwości i świadomości. Nie ograniczają nas sztywne i często ciasne „ramy” oficjalnego systemu opieki zdrowotnej. Kierując się dobrem pacjenta warto otwierać się nie tylko na jego potrzeby, ale korzystać ze wszystkich możliwości, jakie powinny być dla niego dostępne, także te wykraczające poza nasze kompetencje i możliwości.
Zakończenie
Współpraca naturopaty i lekarza może być niezwykle korzystna dla pacjentów. Warto zadbać o to, żeby nie budować swojego autorytetu w opozycji do oficjalnego systemu opieki zdrowotnej, ale znaleźć swoje miejsce tuż obok. Nasze działania jako osoby wspierającej zdrowienie i promujące profilaktykę mogą być oceniane i świadczyć nie tylko o naszych kompetencjach, ale także całym „środowisku” naturoterapeutów. Dbajmy zatem o naszych pacjentów przestrzegając zasad etycznych i kierując się najwyższym dobrem naszych podopiecznych.
Bibliografia
- Kodeks etyki praktyka terapii naturalnych, Szkoła Zen Reiki w Polsce
- Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2020 r. poz. 295, z późn. zm.)
- Informacja o zawodzie Naturopata, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Departament Rynku Pracy, INFODORACA+
Strony internetowe
- https://interviewme.pl/blog/zawody-medyczne (dostęp 31.08.2022)
Autor: K. Kisała (NAT)
Szkoła Zen Reiki w Polsce prowadzi kształcenie na kierunku terapie naturalne i komplementarne – naturopata. Uzyskaj lub uzupełnij swoją wiedzę, umiejętności i kwalifikacje zawodowe jako naturopata. Przeczytaj więcej informacji o tym jak rozpocząć naukę w szkole lub na kierunkach podyplomowych i jak zostać dyplomowanym naturoterapeutą. Wszystkie najważniejsze informacje znajdziesz na stronie kierunku – dyplomowany naturoterapeuta – naturopata (kod zawodu 323009). Rekrutacja rusza na wiosnę oraz jesienią.