Zastosowanie zasad i filozofii feng shui w naturoterapii

Naturoterapia, zwana inaczej naturopatią, stanowi holistyczną formę medycyny, wywodzącą się z połączenia tradycyjnego podejścia oraz praktyk do opieki zdrowotnej. W przeciwieństwie do medycyny konwencjonalnej, głównym założeniem naturoterapii jest wiara w zdolność organizmu do samoleczenia, poprzez wsparcie jego naturalnych mechanizmów obronnych oraz dążenie do przywrócenia wewnętrznej i zewnętrznej równowagi. Naturoterapeuci, dzięki zastosowaniu różnorodnych naturalnych metod wspierających zdrowie, takich jak ziołolecznictwo, dieta, akupunktura, masaż itp., w skuteczny sposób przywracają harmonię oraz poprawiają jakość życia i funkcjonowanie organizmu. W swojej pracy naturopata zwraca uwagę m.in. na wartości rodzinne i społeczne, kontakt z naturą, aktywność fizyczną oraz wpływ otoczenia, które stanowią kluczowe elementy dla osiągnięcia oraz utrzymania dobrej kondycji fizycznej oraz psychicznej. Człowiek oraz wszystko to, co go otacza, stanowi źródło przenikającej się i łączącej energii. Zrozumienie tego oraz umiejętność życia w harmonii z siłami natury stanowi klucz do osiągnięcia dobrego zdrowia i równowagi.

To, co nazywamy siłami natury, stanowi qi – czyli życiodajną energię tkwiącą u podstaw niemal wszystkiego. To właśnie ta holistyczna energia, nazywana także tchnieniem życia, decyduje o naszym szczęściu, zdrowiu czy bogactwie. Qi jest fundamentalną istotą wszystkich rzeczy, która sprawia, że życie toczy się naprzód. Wszyscy jesteśmy jej wytworem oraz wszyscy jej podlegamy. Każdy człowiek posiada swoją jedyną, niepowtarzalną qi, która zostaje zdeterminowana w chwili narodzin. Ta życiodajna energia znajduje się w ciągłym ruchu, w stanie ciągłej zmiany. Rozprasza się, gromadzi, rozszerza i kondensuje. Odżywcza qi łagodnie się obraca i krąży, tworząc zdrowie i zrównoważone otoczenie. Natomiast zbyt silna qi może powodować fizyczne oraz psychiczne schorzenia, a zbyt słaba będzie stojąca, dusząca i niezdrowa. Nauką, która analizuje qi, wywierając wpływ na jej pozytywne przejawy w człowieku, jest feng shui. Cechą feng shui jest zaprzęgnięcie życiodajnej qi – źródła natury do pracy na rzecz poprawy życia człowieka. Sztuka feng shui, która narodziła się z ogromnego szacunku wobec natury, równoważy jej siły, kładąc nacisk na bogatą całość tworzoną przez harmonijne połączenie wszystkich składowych. Klasyczne feng shui łączy w sobie elementy astronomii i astrologii, fizyki, matematyki, geologii, filozofii i intuicjonizmu, a jedną z jej fundamentalnych zasad jest teoria yin i yang, czyli spolaryzowanie przeciwieństw. Oznacza to, że wszystko we wszechświecie ma naturę cykliczną, przechodząc nieustannie cykle narodzin, rozwoju, schyłku i śmierci. Wszystko jest w stanie ciągłego przepływu i jest ze sobą powiązane. Yin reprezentuje zasadę bierności w naturze, a w odniesieniu do człowieka symbolizuje bezwładność oraz kobiecość. Natomiast yang stanowi aktywność w naturze, męskość oraz pozytywną stronę naszych emocji. Wspólnie yin i yang obrazują najważniejsze prawo natury – stałą i nieprzerwaną zmianę. Wszystko we wszechświecie podlega prawom yin i yang, a znalezienie równowagi pomiędzy nimi ma kluczowe znaczenie dla naszego zdrowia oraz feng shui.

Obok zasady yin i yang, podstawowe znaczenie dla feng shui stanowi zasada Pięciu Żywiołów. Jest ona oparta na akceptacji sposobu, w jaki funkcjonuje świat oraz zachodzących w nim powtarzających się zmian. Podobnie jak yin i yang, Pięć Żywiołów symbolizuje pięć rodzajów qi, które zmieniają się w czasie oraz wzajemnie na siebie oddziałują. Są nimi Drzewo, Ogień, Ziemia, Metal i Woda, a ich wzajemna interakcja stwarza wszystko, co istnieje w sferze nieba, ziemi i człowieka oraz wyznacza równowagę qi w naturze, pracy, domu i w nas samych. Każdy żywioł powiązany jest z porą roku, stroną lub stronami świata, trygramem i pogodą. U ludzi Pięć Żywiołów odpowiada najważniejszym częściom ciała, narządom, zmysłom i emocjom. Każdy z żywiołów podlega trzem cyklom: tworzenia, kontroli oraz osłabiania. Cykl tworzenia jest cyklem równowagi oraz stwarzania. Jest to progresywna relacja znana także jako relacja matka-syn. Cykl kontroli opisuje walkę pomiędzy sprzecznymi qi. Jest to cykl nierównowagi i wprawia w ruch osłabioną i wyczerpaną qi, która zalegając, powoduje choroby i inne niepożądane skutki. W cyklu kontroli harmonia i ład ustępują miejsca niezgodzie i chaosowi. W pozytywnym aspekcie odpowiednik qi panuje nad nią, mając ją pod kontrolą. Cykl osłabiania redukuje moc żywiołu i przywraca równowagę żywiołów. Cykl osłabiania wykorzystywany jest do przeciwdziałania kontrolującej, negatywnej qi.

System cykliczności bazuje na przepływie energii qi, nie dziwi więc fakt, że naturoterapeuci wykorzystują tę koncepcję do przywracania równowagi w naszych ciałach. Studiowanie przez starożytnych Chińczyków przepływu qi w cyklach yin i yang oraz jej przeobrażeń i ewolucji za pomocą żywiołów pozwoliło na stworzenie modelu noszącego nazwę ośmiu trygramów, czyli Bagua. Bagua stanowi symbole reprezentujące przejściowe fazy wszystkich sytuacji naturalnych oraz ludzkich. W feng shui oddziaływanie, ruch i zmiana qi wraz z elementami przestrzeni oraz czasu wyznaczają stan istnienia każdego człowieka. Zrozumienie ośmiu trygramów pozwala wzmacniać dobrą energię oraz przeciwdziałać złej. Trygramy powiązane są z mnóstwem zjawisk przyrodniczych i ludzkich, jak np.: pory roku, pory dnia, rodzaje osobowości, a także części ciała i dotykające ich choroby.

Historia oraz opisanie Bagua przypisywane są dwóm mitycznym władcom i filozofom – legendarnemu cesarzowi Fuxi oraz królowi Wenowi. Fuxi uznawany jest nie tylko za pierwszego mitycznego cesarza Chin, ale jest również czczony za swe boskie i osobliwe cechy. Fuxi przypisywany jest układ trygramów, nazywany „Porządkiem Wcześniejszych Niebios”, w którym podstawową osią jest północ-południe, łącząca Niebo z Ziemią. Kolejne osie, tworząc pary przeciwieństw, łączą Górę z Jeziorem, Piorun z Wiatrem oraz Wodę i Ogień. W tym układzie występują dwa rodzaje ruchu: ruch zgodny ze wskazówkami zegara oraz ruch wsteczny. Pierwszy pozwala określać przemijające zdarzenia, drugi natomiast pozwala obserwować przyczyny zdarzeń, co daje nam wiedzę o przyszłości. Jednak ten model nie uwzględnia czynników takich jak czas i pory roku oraz ich cykliczne zmiany. Inny układ Bagua przedstawiał król Wen z dynastii Zhou. „Układ Późniejszych Niebios”, bo tak nazywana jest koncepcja trygramów wg Wena, przedstawia zjawiska, występujące w cyklu rocznym i stanowi odbicie stwórczej siły natury. W tym ustawieniu, strony świata odpowiadają porom roku, a cały cykl rozpoczyna się od trygramu związanego z wiosną – Zhen. Bagua stworzone przez króla Wen symbolizuje zamknięty okres czasu, jakim jest doba, życie ludzkie lub różnego rodzaju cykliczne działania i przedsięwzięcia. W tej kolejności trygramy rysowane są po dziś dzień. Bagua wg Wena symbolizuje energię, która bezustannie krąży w naszym ciele, zasilając narządy wewnętrzne, a jej przepływ podlega określonym zmianom w cyklu dobowym, miesięcznym i rocznym oraz prawom przyrody.

Starożytni Chińczycy wierzyli, że dzięki odzwierciedleniu w życiu równowagi natury, w ich życiu także zapanuje harmonia. Powszechnie wiadomo, że środowisko wywiera dobroczynny lub negatywny wpływ na stan fizyczny oraz psychiczny człowieka, dlatego logiczne wydaje się zastosowanie technik i zasad feng shui w diagnozowaniu, a nawet leczeniu niektórych rodzajów chorób i dolegliwości. Stąd wywodzi się założenie „medycznego feng shui”. Gdy ktoś cierpi z powodu choroby lub słabego zdrowia, niezwykle istotne jest, aby ocenić stan jego otoczenia – mieszkania, pracy, a szczególnie przestrzeni, w której spędza większość czasu. Zmiana przepływu qi czy eliminacja jej zaburzających wpływów może skutecznie poprawić stan emocjonalny, fizyczny oraz psychiczny danej osoby. Gdy nasze otoczenie cechuje równowaga i harmonia – nasz organizm również jest w stanie równowagi. Niezrównoważone yin i yang w otoczeniu może prowadzić do niepożądanych skutków fizycznych i emocjonalnych. Zrozumienie zasad transformacji energii we wszechświecie pozwala zyskać skuteczny wgląd w rzeczywisty stan zdrowia człowieka oraz jego korelacje z otoczeniem. Zadaniem naturopaty jest odpowiedni dobór technik przywracania zdrowia oraz jego profilaktyki. Podstawowym zadaniem stosowania terapii naturalnych jest przywrócenie oraz utrzymanie homeostazy organizmu głównie poprzez właściwe zastosowanie dietetyki, ziołolecznictwa, suplementacji, tradycyjnej medycyny ludowej, różnego rodzaju terapii manualnych oraz prowadzeniu poradnictwa w zakresie prawidłowych relacji interpersonalnych oraz zdrowego i zgodnego z naturą stylu życia. Prowadząc synergiczną terapię, biorącą pod uwagę stan zdrowia pacjenta, jego sytuację życiową, stan emocjonalny i analizując przestrzeń, w której przebywa, naturopata jest w stanie dokładniej przeanalizować problemy klientów oraz wszystkie możliwe czynniki odpowiadające za daną sytuację, również te pośrednie, pozornie niezwiązane. Może także zastosować odpowiednie leczenie, uwzględniające zmiany w przestrzeni życiowej klienta. Posiadając adekwatną wiedzę oraz znając zasady feng shui, można skutecznie pracować z energią w otoczeniu klienta, wykonując dokładną analizę danego obszaru i podejmując odpowiednie kroki, zgodne z tradycyjnym feng shui. Mogą to być np. zmiana ustawienia mebli, wprowadzenie odpowiednich kolorów, dodatków itp. Jednak jeśli terapeuta nie posiada takowej wiedzy, nadal może zastosować uproszczony styl feng shui, bez wchodzenia w skomplikowane aspekty i obliczenia, sugerując chociażby posprzątanie przestrzeni czy dodanie do niej roślin. Czyste i uporządkowane otoczenie korzystnie wpływa na kondycję, redukując poziom stresu, poprawiając koncentrację, a także zwiększając poczucie spokoju i satysfakcji. Przywrócenie równowagi w otoczeniu oraz w nas samych niesie wiele korzyści dla organizmu, takich jak wzmocnienie systemu immunologicznego oraz pobudzenie procesów regeneracyjnych. Styl feng shui możemy również stosować w gabinetach lekarskich oraz poczekalniach. Odpowiednio zagospodarowane i umeblowane przestrzenie będą wpływać korzystnie na kreatywność i produktywność pracujących w danym miejscu osób, a harmonijna przestrzeń sprawi, że odwiedzający gabinet klienci będą czuli się bardziej komfortowo i chętniej będą do niego wracać. Miejsce pracy naturopaty powinno mieć charakter terapeutyczny. Warto zwrócić uwagę na duży dostęp do światła naturalnego, redukcję hałasu, użycie odpowiednich kolorów i tekstur oraz wykorzystanie dzieł sztuki, dekoracji i roślin. Wszystko to w dużej mierze wpływa na pierwsze wrażenie klienta, jego dobre samopoczucie oraz poczucie zaopiekowania i bezpieczeństwa, co ma integralny wpływ na proces zdrowienia klienta i jego zaufanie do terapeuty oraz jego kompetencji.

Naturopatia, jako medycyna holistyczna, komplementarna, opiera się na zasadzie, że człowiek stanowi niepodzielną całość. Jego ciało, emocje, dusza, umysł oraz otoczenie stanowią jedność. Zamiast skupiać się na objawach choroby, naturopata dociera do jej przyczyny, likwidując nieprawidłowości na każdym jej poziomie występowania, ponieważ tylko równowaga na wszystkich poziomach życia stanowi fundament zdrowia i szczęścia. Życie każdego z nas jest ściśle związane z naturą, a umiejętność dostosowania się człowieka do cykliczności natury oraz jej praw determinuje to, ile jest on w stanie czerpać ze źródeł życia. Wykorzystanie tej wiedzy podczas procesów leczenia może nieść wiele korzyści dla zdrowia. Zrozumienie dwubiegunowości wszechświata oraz transformacji Pięciu Żywiołów pozwala uzyskać całościowy wgląd w rzeczywisty stan zdrowia klienta, a co za tym idzie prawidłowe dobranie terapii. Wykorzystanie zasad oraz filozofii feng shui w zawodzie naturopaty pozwala spojrzeć na klienta i jego problemy z innego punktu widzenia oraz szerszej perspektywy oraz na większą skuteczność leczenia, a bezpośrednie wykorzystanie stylu feng shui w gabinecie może korzystnie oddziaływać na jego sukces zawodowy oraz prestiż wśród klientów.

Autor: Dominika Krawczyk-Obacz

Książki

1. KANON MEDYCYNY CHIŃSKIEJ ŻÓŁTEGO CESARZA, NOWY PRZEKŁAD NEIJING SUWEN Z KOMENTARZEM, MAOSHING NI, przekład: Agnieszka Krzemińska, Wydawnictwo GALAKTYKA, Łódź 2012, ISBN: 978-83-7579-228-7;
2. Hamid Montakab, MEDYCYNA CHIŃSKA W PRAKTYCE. TEORIA, DIAGNOSTYKA I TERAPIA W ROZUMIENIU ZACHODNIM, przekład: Marta Nizioł-Wojniusz, Michał Iwanicki, Wydawnictwo GALAKTYKA, Łódź 2017, ISBN: 978-83-7579-592-9;
3. Elizabeth Moran, Val Biktashev, Joseph Yu, Feng Shui dla żółtodziobów, czyli wszystko to, co powinieneś wiedzieć o…, przekład: REBIS Publishing House Ltd., Poznań, Dom Wydawniczy REBIS Sp. z o.o., Poznań 2002, ISBN: 83-7301-234-6;

 Strony internetowe

1. China Art. Consulting, TEORIA BA GUA Osiem Prymarnych Trygramów, http://chinaart.pl/teoria/fundamenty/teoria-ba-gua/
2. Gongfu.com.pl, QIGONG, https://gongfu.com.pl/qigong/