Fakt, że ciało i umysł stanowią całość dobrze widać na przykładzie zaburzeń psychicznych takich, jakim jest nerwica. Kiedy choruje dusza, choruje także ciało. Każdy z nas się denerwuje, podlega czynnikom stresującym, czegoś się boi w określonej sytuacji, to element codzienności. Co zrobić jednak gdy strach paraliżuje nas tak bardzo, że nie pozwala normalnie żyć? W dodatku ciało daje szereg objawów, które mogą być podobne do wielu, nierzadko ciężkich, chorób? Najważniejsza jest trafna diagnoza i jak najszybsze rozpoczęcie leczenia.
Nerwica jako zaburzenie psychiczne o podłożu lękowym może przybierać różne postacie:
- Uogólnione zaburzenie lękowe – strach jest odczuwany przez większość czasu i nie jest związany z żadnym określonym wydarzeniem. Razem z lękiem mogą występować objawy somatyczne (nerwica wegetatywna).
- Zaburzenia lękowe z napadami paniki – oprócz uczucia strachu pojawiają się ataki paniki podczas których chory odczuwa bardzo silne dolegliwości somatyczne np. duszności czy nieregularne bicie serca, często aż do utraty przytomności.
- Fobie specyficzne – irracjonalny strach przed przedmiotami, sytuacjami, zwierzętami, które nie stanowią realnego zagrożenia, przed pająkiem.
- Fobie społeczne – strach przed kontaktami z innymi ludźmi, wystąpieniami publicznymi, strach przed oceną przez innych czy publiczną kompromitacją.
- Zaburzenia obsesyjno – kompulsywne (nerwica natręctw) – pojawiają się uporczywe myśli i związane z tym czynności, przed którymi chory nie może się powstrzymać, ponieważ opór wywołuje u niego strach, np. lęk przed bakteriami może spowodować, że chory tak często myje ręce, aż zdziera skórę lub obsesyjnie układa przedmioty w swoim otoczeniu w określonym porządku.
- Zespół stresu pourazowego – lęk, który pojawia się w wyniku traumatycznego przeżycia jak wypadek, gwałt, udział w misji wojennej. Osoby dotknięte tym zaburzeniem nieustannie wracają pamięcią do tragicznego wydarzenia, przeżywają je ponownie we wspomnieniach co powoduje bezsenność, drażliwość, uczucie zagrożenia, a nawet przemoc.
Nerwica lękowa powoduje, że pacjenci zaczynają unikać czynników stresowych, przy czym w tym przypadku takim czynnikiem może być zwykła codzienna aktywność jak pójście do pracy czy nawet samo wyjście z domu. Lęki w nerwicy mogą dotyczyć jakiegoś konkretnego wydarzenia jak np. podróż czy wystąpienie publiczne oraz lęki nieuzasadnione. Na początku pojawia się myśl, określona emocja, a następnie jakiś przykry objaw somatyczny. Z czasem chory zaczyna zatracać poczucie co było najpierw, myśl czy objaw. To z kolei powoduje zastanawianie się jaka choroba go dopadła i tak zaczyna się wędrówka po gabinetach lekarzy różnych specjalizacji. Kolejne badania nie wykazują żadnych zmian. Przepisywane lekarstwa nie przynoszą ulgi, a objawy somatyczne nadal występują lub nawet się nasilają. Pacjent zaczyna myśleć, że cierpi na tak rzadką i zapewne śmiertelną chorobę, że popada w jeszcze większy lęk.
Strach i silne napięcie psychiczne powodują szereg objawów somatycznych. Mogą to być:
- Zawroty głowy i zaburzenia równowagi.
- Ból i kołatanie serca.
- Bóle brzucha i biegunki.
- Suchość w ustach.
- Częste oddawanie moczu.
- Drętwienie kończyn.
- Wymioty i mdłości.
- Zaburzenia łaknienia.
- Zaburzenia seksualne.
- Bezsenność lub nadmierna senność.
Przyczyn nerwicy może być wiele i może się ona pojawić w każdym momencie życia, z czego częściej dotyka ona osoby dorosłe w wieku między 25 a 45 lat. Traumy z dzieciństwa, nieprzepracowane urazy czy problemy zepchnięte do podświadomości mogą dać znać o sobie pod postacią nerwicy. Indywidualne cechy temperamentu, nadwrażliwość, przemęczenie również narażają nas na wystąpienie nerwicy. Czynnikiem biologicznym są zaburzenia w wydzielaniu serotoniny i noradrenaliny w mózgu.
Terapie naturalne wspomagające pacjenta w walce z nerwicą:
- Psychoterapia.
- Odpowiednia dieta – właściwe nawodnienie, produkty bogate w magnez (kakao, gorzka czekolada, orzechy, płatki owsiane), suplementacja witaminą D3, probiotyki.
- Napary ziołowe z melisy i dziurawca (dziurawca nie pijemy, gdy zażywamy leki typu SSRI oraz nie łączymy go z kozłkiem lekarskim).
- Esencje kwiatowe dr Bacha (Rescue Remedy).
- Medytacja – badania dowodzą, że jest to skuteczna technika wspomagająca radzenie sobie w przypadku wielu fobii i stanów lękowych. Medytacja powoduje wymierne skutki fizjologiczne – spowolnienie akcji serca, obniżenie ciśnienia krwi, zmiany w aktywności fal mózgowych.
- Aktywność fizyczna – dostosowana do wieku, kondycji i możliwości pacjenta.
- Joga.
- Reiki.
Zaburzenia nerwicowe są poważnym problemem zdrowotnym, który należy leczyć. Po zauważeniu u siebie wymienionych wcześniej objawów i wykluczeniu fizycznych chorób należy jak najszybciej udać się do psychoterapeuty. Leczenie farmakologiczne w przypadku nerwicy nie jest w pełni skuteczne, ponieważ leki jedynie maskują objawy, a problem pozostaje nadal nierozwiązany. Sam chory musi sobie uświadomić, że cierpi na zaburzenie psychiczne, nie jest bowiem łatwo powiązać zawroty głowy czy bóle w klatce piersiowej z traumami z dzieciństwa. Nieleczona odpowiednio nerwica może spowodować, że chory zacznie częściej sięgać po alkohol dzięki czemu uzyska chwilową ulgę. Może zacząć się przejadać lub głodzić, a to już może stać się przyczyną rzeczywistych chorób ciała. W procesie wychodzenia z nerwicy pomocni z pewnością będą najbliżsi, ich pomoc i zainteresowanie. Na efekty terapii trzeba poczekać, ponieważ nerwica jest chorobą przewlekłą i leczenie jej wymaga czasu i pracy nad sobą. Zastosowanie różnych metod daje większe szanse na wyleczenie. Cały proces leczenia wymaga dużego wysiłku, ale jest to wyzwanie, które należy podjąć, by odzyskać radość życia.
Bibliografia:
- George D. Bishop ” Psychologia zdrowia. Zintegrowany umysł i ciało „, wydawnictwo Astrum, Wrocław, 2000 – s.42 – 46, s. 177 –181, s. 197 – 199, 240 – 241
- Magazyn ” O czym lekarze ci nie powiedzą”, nr 9/2016
Autor: Kamila Jasztal.