Bóle głowy jako oznaka zaburzenia energetycznego – czynniki zewnętrzne i wewnętrzne

W Tradycyjnej Medycynie Chińskiej (TCM) zdrowie postrzegane jest jako równowaga między yin i yang. Choroba zaczyna się rozwijać, kiedy równowaga zostanie zachwiana. Ta równowaga jest względna dla każdego. Utrata równowagi pomiędzy yin i yang jest przyczyną stanu chorobowego. Ogólnie rzecz biorąc w TCM rozróżnia się zewnętrzne i zewnętrzne czynniki patogenne, które mogą wywołać dysharmonię między yin I yang. Oprócz tych czynników są jeszcze inne przyczyny chorób jak konstytucja danej osoby – jakość odziedziczonej wrodzonej konstytucji (jing),konstytucja matki w czasie ciąży, porody i poronienia; dieta- niedożywienie lub przejedzenie, pożywienie gorszej jakości, niezrównoważona dieta, złe nawyki żywieniowe; niezrównoważonego stylu życia- przepracowanie, stres, napięcie fizyczne, umysłowe i emocjonalne, brak ćwiczeń fizycznych, problemy na tle seksualnym; urazy; pasożyty; błędy terapeutyczne.  

W niniejszej pracy skupię się na zewnętrznych i wewnętrznych czynnikach wywołujących ból głowy, który jest oznaką zaburzenia energetycznego. 

Zenętrzne czynniki wywołujące ból głowy 

Czynniki zewnętrzne wywołujące chorobę to czynniki klimatyczne, energie związane z porami roku i rytmy kosmiczne. Obecnie omawia się głównie przyczyny klimatyczne, a wpływy kosmiczne i pór roku są zagłębiane pod tematem “pni i konarów”. 

W zależności od ich natury do szkodliwych wpływów klimatycznych zaliczamy szkodliwy wpływ wiatru, szkodliwy wpływ zimna, szkodliwy wpływ wilgoci, szkodliwy wpływ gorąca oraz suchość. 

Ból głowy może być wywołany np. samym wiatrem, ale często owe szkodliwe wpływy łączą się i wywołują tzw. chorobę zewnętrzną. Na przykład wiatr – zimno może prowadzić do zachorowania na grypę.  

Wiatr jest najbardziej zmienną i kapryśną siła klimatyczną, ma naturę yang i najczęściej atakuje górne części ciała, głowę szyję oczy i nos. Jest często przyczyną bólu głowy, ale większości zaburzeń służy za rodzaj przenośnika transportującego zimno lub gorąco z zewnątrz do wierzchniej warstwy ciała. 

Wiatr jest powiązany z przemianą drzewa i ogólnie rzecz biorąc wrażliwość na niego oznacza zaburzenia wątroby. 

Zimno to kolejny istotny czynnik patogenny o naturze yin. Zaburza wszystkie funkcje yang , a przede wszystkim yang nerek spowalnia wszelkie funkcje oraz powoduje zastój i zablokowanie energii. Zimno związane jest z przemianą wody, oprócz yang nerek również płuca są bardzo podatne na zewnętrzne zimno. Powoduje stagnację chi i krwi 

Bóle głowy wywołane wiatrem i zimnem to ból głowy z uczuciem obejmowania i skurczu, ból rozciąga się na kark i plecy, nasila się pod wpływem zimnego wiatru, uczucie jakby głowa była ściśnięta. Objawia się awersją do zimna, dodatkowo bólem w kończynach, brakiem pragnienia, zablokowaniem nosa i wydzieliną z nosa.

Kolejnym czynnikiem patogennym jest gorąco, które w połączeniu z wiatrem również wywołuje nieprzyjemne bóle głowy. 

Gorąco jest z natury yang w związku z czym uszkadza yin a przede wszystkim cenne płyny ( jin ye) i krew. Jako że ma tendencję do wznoszenia, w pierwszej kolejności dotyka górnych partii ciała, głównie twarzy i głowy, łatwo zaburza ducha – umysł (shen). Jest związane z przemianą ognia a zatem najbardziej podatne na gorąco są serce i wątroba.  Dodatkowo uszkadza krew i płyny ciała 

Wraz z wiatrem wywołuje rozpierający ból w głowie, wręcz wrażenie pękającej głowy. Dodatkowo wywołuje gorączkę, awersję do wiatru, zaczerwieniona cerę i oczy. Przy takich zaburzeniach występuje też pragnienie, kaszel i ból gardła.

Wilgoć jest zewnętrznym czynnikiem patogennym, który ma swoje źródło w wilgotnych warunkach pogodowych, wilgotnym otoczeniu albo zamoczonych ubraniach. Wilgoć wewnętrzna powstaje na skutek dysfunkcji śledziony / trzustki.  Jest z natury yin i zaburza yang. Jej ciężka i lepka natura spawają, że przenika wywołując zastój i spowolnienie. Większość chorób wywołanych przez nią staje się przewlekła. Jest energią klimatyczną powiązaną z przemianą ziemi. Spowalnia prawidłowy przepływ chi. Sama wilgoć może wywołać bóle głowy, które charakteryzują się ciężką głową, uczuciem jakby głowę wypełniała wata. Powoduje też zawroty głowy. Jeśli dłużej utrzymuje się stan wilgoci może powstać śluz, który również wywołuje bóle głowy mogą się wtedy pojawić wymioty śluzem, wyciekaniem śliny, słabym apetytem 

Bóle głowy wywołane wiatrem i wilgocią wywołują uczucie jakby głowa była ściśnięta, uczucie znużenia i ciężkości w kończynach. Czasem powodują jadłowstręt oraz uciski w klatce piersiowej. Ból głowy w tych przypadkach jest tak silny, może jednocześnie wpłynąć na trudności w oddawaniu moczu lub luźne stolce. 

Suchość jest czynnikiem typu yang i często pojawia się w połączeniu z gorącem. Suchość niszczy płuca i uszkadza yin oraz płyny ciała. Suchość jest związana z przemianą metalu. Często objawami suchości są również bóle głowy.

Czynniki wewnętrzne wywołujące ból głowy 

Wewnętrznymi przyczynami chorób według Tradycyjnej Medycyny Chińskiej jest pięć emocji, ich nadmiar lub brak niszczy zdrowie, prowadząc do powstania specyficznych reakcji w narządach wewnętrznych (zang fu) ciała.

Przedłużające się zaburzenia równowagi emocjonalnej może skutkować poważnymi i głębokimi dysfunkcjami narządów, dzieje się tak jeżeli emocje nie adoptują się do zmian zewnętrznych: nadmierne emocje, stłumione emocje, nieadekwatne emocje. 

Po krótce można wyróżnić: 

• przygnębienie smutne myśli) i niepokój uszkadzają płuca,
• lęk uszkadza nerki,
• nadmierna rozradowanie (euforia) lub stres uszkadzają serce, 
• zamartwianie się, rozpamiętywanie i za dużo myślenia (aktywność myślowa) uszkadzają śledzionę,
• złość i wściekłość uszkadzają wątrobę i na tej emocji się skupimy, ponieważ skutkiem nadmiernej złości jest wznoszące się yang wątroby a to z kolei wywołuje bardzo dokuczliwe bóle głowy.

To właśnie wątroba jest źródłem złości, która może być traktowana jako reaktywność lub mechanizm obronny, pobudzający entuzjazm, pasję, współzawodnictwo, zdolność do podejmowania decyzji. Jednak w stanach patologicznych złość obejmuje różnorodne objawy m.in. wściekłość, frustrację, stłumiona złość, nienawiść, zgorzkniałość itp. 

Zaburzenia wątroby wywołują złość z drugiej strony nadmierna złość uszkadza wątrobę. Złość jest ekstremalnie yang z natury i podobnie do wiatru powoduje wznoszenie się chi do głowy, co daje objawy gorąca i ognia. 

Ból głowy wywołany wznoszącym się yang wątroby charakteryzuje się zawrotami głowy, nawet pulsującym bólem po obu stronach głowy oraz obejmujący wierzchołek głowy. Występuje dodatkowo rozdrażnienie i pobudzenie, skłonność do gniewu, niepokój podczas snu w nocy, a także zaczerwieniona cera, gorzki smak w ustach czasem ból w nadbrzuszu.

Zakończenie

Tradycyjna Medycyna Chińska powodów bólu głowy upatruje w dwóch zasadniczych grupach przyczyn zewnętrznych oraz wewnętrznych co istotne obie grupy działają w tym samym mechanizmie: blokują swobodny przepływ chi i krwi. Dodatkowo w TCM szczególną uwagę zwraca się na meridian wątroby a także bierze się pod uwagę meridian pęcherzyka żółciowego, pęcherza moczowego czy żołądka. To właśnie w tych miejscach blokada swobodnego przepływ chi i krwi spowoduje dolegliwości bólowe głowy. Jak już podkreśliłam wcześniej za głównego winowajcę bólu głowy uważa się yang wątroby, który wznosi się w górę z powodu nadmiernych emocji szczególnie tych negatywnych jak złość, frustracja. Leczenie bólu głowy przez naturopatę zgodnie z TCM jest procesem długotrwałym, ale dzięki temu, że identyfikuje przyczynę wywołującą nierównowagę pozwala usunąć ją i zapobiec kolejnym zaburzeniom skutkującym bólem głowy. 

 

Bibliografia

• Hamid Montakab “Medycyna Chińska w praktyce” wydanie z 2017 r Galaktyka 
• Xi Sheng-yan, Yue Li-feng, Qian Lin-chao “Tradycyjna medycyna chińska. Fundamenty praktyki klinicznej” wydanie z 2019 r Galaktyka 
• Joerg Kastner “Terapia pożywieniem” wydanie z 2014 r Galaktyka 
• Maoshing Ni “Kanon Medycyny Chińskiej Żółtego Cesarza” wydanie z 2012 r Galaktyka 

Inne źródła

• Wiedza z zajęć fakultatywnych TRADYCYJNEJ MEDYNY CHIŃSKIEJ, prowadzonych przez Szkołę Zen Reiki w Polsce oraz z kursu masażu Shiatsu oraz masażu Pięciu Przemian.

 

Autor: Justyna Zgoła-Pamin (NAT)