W medycynie tybetańskiej wątroba uważana jest za królową, która odżywia narządy “wydrążone” i “pełne”. Oznacza to, że dostarcza niezbędne składniki odżywcze wszystkim narządom i tkankom organizmu. Jej działanie odpowiada za stan funkcjonalny wielu narządów, systemów, a nawet mechanizmów neurohormonalnych w ciele człowieka. Pierwszy system wątrobowo-śledzionowy, według tej medycyny, sprzyja trawieniu, oddziela soki odżywcze od odpadków i, dzięki łączności z energią ciała oraz czterema pozostałymi swymi odmianami, tworzy fundament dla sił organizmu.
Ziołolecznictwo w starożytnej medycynie zachodniej i tradycyjnej medycynie wschodniej było stosowane od wieków w wspomaganiu i leczeniu chorób wątroby. W świecie zachodnim Avicenna, słynny lekarz dawnych czasów, w Kanonie Awicenny wprowadził wiele roślin chroniących wątrobę, złożone leki i formuły o działaniu leczniczym na choroby wątroby.
Chińska medycyna ziołolecznicza opiera się na doświadczeniu klinicznym i praktyce, kształtowanej przez tysiące lat. Tworzenie recept z kombinacją formuł ziołowych ma długą historię. W recepturze dobór poszczególnych ziół musi być ściśle oparty na teorii tradycyjnej medycyny chińskiej i podkreślać ogólną koncepcję leczenia. Obecnie skuteczność i bezpieczeństwo wielu produktów ziołowych w leczeniu chorób wątroby zostało wykazane w dużej ilości badań klinicznych.
Wątroba (hepar), jako największy gruczoł trawienny ciała ludzkiego, ma wyjątkową zdolność do precyzyjnej regulacji swojego wzrostu i masy. Jest to szczególnie niezwykłe, ponieważ hepatocyty (komórki miąższowe wątroby) są komórkami stabilnymi i rzadko dzielą się w stanie normalnym.
Do głównych zadań wątroby należy produkcja żółci, która zawiera toksyny wychwycone z krwi lub z procesów gnilnych jelita. Wątroba bierze udział w wielu procesach przemiany materii, magazynując glikogen, tłuszcze, białka i witaminy. Wytwarza białka osocza, fibrynogen i protrombinę, a także przekształca aminokwasy na glukozę i mocznik. Mocznik jest wydalany przez nerki, a glukoza wykorzystywana do syntezy glikogenu. Wątroba reguluje również gospodarkę żelaza i miedzi.
U ludzi, którzy często spożywają obfite posiłki, słodycze, produkty ciężkostrawne, przesolone, oleiste, ostre oraz nadużywają alkoholu i leków, przepływ krwi przez wątrobę może być zaburzony. Może to prowadzić do stanu zapalnego wątroby lub głębszych jej zmian lub głębszych jej zmian. Występują wtedy bóle w okolicy wątroby, ucisk w dolnej okolicy serca, zgaga, wzdęcia oraz bóle promieniujące od mostka przez ramię do prawej pachwiny. Oddech również może być utrudniony. Osoba z takimi problemami będzie w stanie ciągłego zmęczenia, osłabienia i rozdrażnienia z powodu nagromadzonych toksyn w organizmie. Długotrwałe zakłócenia w pracy wątroby negatywnie wpływają na funkcjonowanie narządów trawienia i krążenia, a szczególnie serca.
W dzisiejszych czasach wiele czynników ma niekorzystny wpływ na czynność wątroby, głównie toksyny dostarczane z pokarmem, wodą, alkoholem, nikotyną, lekami hepatotoksycznymi oraz różne substancje chemiczne. Oprócz diety i zdrowego trybu życia bardzo pomocne w ochronie i regeneracji wątroby są surowce roślinne, które zawierają organiczne i nieorganiczne związki przywracające jej równowagę czynnościową. Są to przede wszystkim leki roślinne o właściwościach: moczopędnym, przeciwzapalnym, przeciwbakteryjnym, przeciwwirusowym, wzmagające przepływ żółci, znoszące stany skurczowe w obrębie dróg żółciowych, zwiększające wytwarzanie żółci w wątrobie, pobudzające czynności trawienne, regulujące ilość soku żołądkowego, perystaltykę jelit.
Do surowców roślinnych ochronnych oraz wspomagających pracę wątroby zaliczamy m.in. Kocanki Piaskowe Helichrysum arenarium L., które zawierają wit.C i K, karoten, garbniki, barwniki, flawony i inne składniki. Mają one działanie ochronne na wątrobę, nawet w przewlekłych stanach zapalnych, utrzymując jej prawidłowe funkcjonowanie. Działają żółciopędnie, żółciotwórczo i rozkurczająco.
Należy również wymienić Karczoch zwyczajny Cynara scolymus folium, którego liście zawierają cynarynę, kwas kawowy i chlorogenowy, cynaropikrynę, triterpeny, trójterpeny, kwasy organiczne (glikolowy, glicerowy) i inne składniki. Ma działanie przeciwcukrzycowe, przeciwbakteryjne, żółciopędne, żółciotwórcze, moczopędne, wzmaga przepływ żółci przez wątrobę i drogi żółciowe, regeneruje i ochrania miąższ wątroby.
Ostropest Plamisty Silybum marianum jest kolejnym cennym surowcem. Zawiera flawonolignany zwane sylimaryną, olejek lotny, flawonoidy, garbniki, wit. C i K oraz inne składniki. Działa silnie lipotropowo, odtruwająco, reguluje gospodarkę tłuszczową, zapobiega marskości i stłuszczeniu wątroby, ochrania przed toksycznym uszkodzeniem wątroby, działa przeciwzapalnie, żółciotwórczo i pobudza zdolność wątroby do regeneracji.
Silna i zdrowa wątroba jest kluczowa dla życia i prawidłowego zdrowia człowieka. Jest odpowiedzialna za większość podstawowych funkcji organizmu, w tym kluczowe role w trawieniu, wchłanianiu składników odżywczych, złożonych funkcjach metabolicznych, produkcji białka, żółci oraz regulacji hormonów. Jest także głównym narządem biorącym udział w rozpadzie każdej toksycznej substancji napotkanej w organizmie.
Istnieje wiele rodzajów chorób wątroby, wynikających z różnych przyczyn. Warto o nią zadbać i zatroszczyć się, aby nie dopuścić do poważnych schorzeń czy degradacji. Warto również pamiętać o teorii Hipokratesa czterech humorów, zgodnie z którą ludzkie ciało składa się z czterech substancji: krwi, flegmy, żółtej i czarnej żółci. Aby posiadać idealne zdrowie, muszą one być w doskonałej równowadze.
Bibliografia
- Michajlik A, Ramotowski W, Anatomia i Fizjologia człowieka, PZWL, Warszawa, 1994,
- Szymański, A, Lekarz domowy naturalny, W.A.B. Warszawa, 1995,
- Ożarowki A, Ziołolecznictwo, PZWL, Warszawa, 1982,
- Mamczur F, Gładun J, Rośliny lecznicze w ogródku, PWRiL, Warszawa, 1988,
- Praca zbiorowa, Zioła z apteki natury, Publicat, 2012,
- Senderski E, Prawie wszystko o ziołach, Senderski, 2015,
- Walewski W, Towaroznawstwo zielarskie, PZWL, 1985,
- Farquharson M, Naturalne metody oczyszczania organizmu, Amber, 1999,
- Bazaron E, Medycyna Tybetańska, Rewers, Białystok, 1991.
Autor: P Kiturko (NAT)