Zmienność pór roku ma wielkie znaczenie dla życia i zdrowia człowieka. Jesteśmy częścią przyrody, dlatego nasze życie jest ściśle powiązane z cyklem przemian dokonujących się w niej. Również nasz sposób odżywiania najlepiej służy organizmowi, kiedy dostosowany jest do zmienności pór roku. Wiosną budzimy się do życia, latem mamy dużo energii, dlatego nasza aktywność jest bardziej wzmożona, na przełomie lata i jesieni przyroda dojrzewa, sprzyja zadumie i równowadze, jesienią gromadzimy energię i zbieramy tzw. zapasy zimowe, by w tej ostatniej porze roku odpocząć i wytchnąć przed ponownym odrodzeniem. Każda pora roku to odmienny czas dla człowieka. Ktoś kto żyje na przekór cyklom natury, niestety trwoni własną energię. Kiedy zmieniają się pory roku nasz organizm ma inne potrzeby. Jedna z najważniejszych zasad zachowania zdrowia mówi o spożywaniu produktów o tej porze roku,w której dojrzewają owoce i warzywa. Ważne jest również, by pochodziły one z najbliższego otoczenia człowieka. Istotne jest także zadbanie o odpowiednią termikę posiłków, która wynika z takiego przygotowania posiłków, które będzie uwzględniało zależność między utrzymaniem ciepła w organizmie a temperaturą otoczenia, co jest ważne z punktu widzenia prawidłowego trawienia. Utrzymanie właściwej równowagi organizmu jest łatwiejsze jeśli człowiek żyje i odżywia się zgodnie z cyklem pór roku, a zatem nie je tych samych produktów o tej samej termice przez cały rok.
Podczas kolejnych pór roku maksimum energii zasila odpowiednie narządy, które są kluczowe dla danej pory roku: wiosną będącą przemianą Drzewa, najwięcej energii przypada wątrobie i woreczkowi żółciowemu, latem (przemiana Ognia) maksymalna energia przypada sercu i jelicie cienkim, późne lub babie lato (przemiana Ziemi) to maksimum energetyczne śledziony – trzustki – żołądka, jesień (przemiana Metalu) to maksimum energetyczne płuc i jelita grubego, zima (przemiana Wody) to czas nerek i pęcherza moczowego. W tym okresie mogą zaostrzyć się dolegliwości związane z danym narządem, który jest w swojej szczytowej fazie. Wykorzystując metodę gotowania wg 5 przemian, odpowiednim przygotowaniem potraw możemy oddziaływać na osłabiony narząd, pamiętając przy tym by w posiłkach łączyć wszystkie 5 smaków, tak aby każdy narząd był zasilany energią przez cały rok. Gotowanie energetyczne wg 5 przemian daje najlepsze możliwości przyrządzania zrównoważonych energetycznie posiłków.
Prawo pięciu przemian
Pięć Przemian lub też Pięć Elementów czy Pięć Żywiołów to według Tradycyjnej Medycyny Chińskiej system zgodności w funkcjonowaniu całego wszechświata. Chińczycy już w starożytności zauważyli, że tak jak pory roku następują po sobie w ściśle określony sposób, tak w życiu człowieka występują kolejno określone fazy. I tak wiosnę porównuje się do narodzin człowieka, lato do dzieciństwa, babie lato do wieku dojrzewania, jesień to wiek dorosły a zima to starość. Z Prawa Pięciu Przemian wynika, iż żadna z Przemiana nie zachodzi w przypadkowy sposób, lecz według określonego wzorca: Przemiana Drzewa, Przemiana Ognia, Przemiana Ziemi, Przemiana Metalu i Przemiana Wody. Przemiany te wzajemnie na siebie oddziałują i powtarzają się regularnie w kolejnych cyklach. Prawo Pięciu Przemian jest uniwersalne i ma zastosowanie we wszystkich dziedzinach życia, np. w polityce, biznesie, ekonomii, lecznictwie i żywieniu. Chińczycy zauważyli, iż w ludzkim ciele energia krąży według podobnego schematu. Każdy element jest związany z grupą narządów, które kolejno w zamkniętym cyklu przekazują sobie energię (w obiegu karmiącym – matka karmi dziecko): Ogień – serce i jelito cienkie: mówi się, że narządy Ognia są matką dla narządów Ziemi; Ziemia – żołądek, śledziona, trzustka: narządy te są matką narządów Metalu; Metal – płuca i jelito grube: narządy te są matką narządów Wody; Woda – nerki i pęcherz moczowy – są one matką dla narządów Drzewa; Drzewo – wątroba i pęcherzyk żółciowy są matką narządów dla Ognia (serce i jelito cienkie). I tak cykl zamyka się i znów rozpoczyna. W Prawie Pięciu Elementów mamy również cykl kontrolujący, wyczerpujący i raniący. Energii, która krąży w Prawie Pięciu Przemian możemy doświadczać w zmieniających się porach roku, porach dnia, ale także w kolorach, barwach, zapachach, emocjach czy smakach.
Każdy z produktów, które spożywamy, możemy określić według smaków należących do Pięciu Przemian oraz do właściwości energetycznych. Zrównoważone jedzenie powinno być tak skomponowane, by odżywić wszystkie narządy, z przewagą smaku słodkiego, czyli Element Ziemi, który traktuje się jako najważniejszy aspekt organizmu i jego odżywienia. I tak każdego dnia smakowi słodkiemu, czyli węglowodanom (zboża, owoce, warzywa, rośliny strączkowe, orzechy, nasiona) powinny towarzyszyć niewielkie ilości smaku słonego gorzkiego, kwaśnego i ostrego.
Smak kwaśny ma charakter ochładzający, ściągający, zachowuje soki, odprowadza i wydala, dlatego służy zapobieganiu lub odwróceniu nieprawidłowego wpływu płynów organicznych i energii (silnemu poceniu możemy zadziałać smakiem kwaśnym np. sokiem z cytryny, który ściąga i zamyka pory). Ma właściwości osuszające i wzmacniające tkanki. Smak kwaśny jest używany w leczeniu nietrzymania moczu, nadmiernego pocenia, krwotoków, rozwolnienia, leczeniu osłabionych tkanek w tym skóry, hemoroidów czy wypadaniu macicy. Smak kwaśny dotyczy wątroby, przeciwdziała skutkom spożycia spożycia ciężkiego i tłustego pożywienia działając jak rozpuszczalnik, rozkładając tłuszcze i białka. Kwaśność pomaga także rozpuszczać minerały podczas trawienia poprawiając ich wchłanianie, może być także pomocna przy wzmacnianiu osłabionych płuc. Skupia i scala także nadmiernie kapryśną, rozchwianą osobowość.
Smak gorzki ma naturę ochładzającą, powoduje skurcz i kieruje energię w dół. Jest przyporządkowany sercu, ale zbyt dużo goryczy, np. czarnej kawy osłabia je, gdyż smak ten ma działanie osuszające. Gorycz usuwa gorąco i oczyszcza naczynia krwionośne z wilgotnych i śluzowatych złogów cholesterolu oraz tłuszczy, zmniejszając też ciśnienie krwi. Likwiduje również zastój w wątrobie. Gorycz ma działanie przeciwgorączkowe oraz osuszające przy nagromadzonej wilgoci w organizmie, której towarzyszy przerost drożdżowców, pasożyty, śluz, wypryski skórne, torbiele itd. Jest to smak pomocy w leczeniu stanów zapalnych czy zakażeń. Odżywia i tonizuje nerki i płuca. Jesienią i zimą powinno się używać więcej smaku gorzkiego, by sprowadzić energię do niższych części ciała. Dedykowany jest osobom, które z reguły są flegmatyczne, spowolnione, ospałe oraz agresywne czy przegrzane. Osoby suche, niedoborowe, zimne, osłabione, szczupłe i nerwowe powinny uważać na smak gorzki.
Smak słodki przyporządkowany śledzionie – trzustce pomaga energii kierować się w górę ciała na zewnątrz. To smak harmonizujący, o działaniu spowalniającym i rozluźniającym. W sztuce kulinarnej odgrywa decydującą rolę, gdyż słodycz harmonizuje ciało i umysł, udrażnia wątrobę, pobudza serce i wywołuje radość. Buduje aspekt Yin w organizmie, czyli tkanki i płyny organiczne, wzmacniając osoby szczupłe i suche. Słodycz występująca naturalnie w ziarnach zbóż, słodkich warzywach i słodkich owocach odbudowuje, podnosi energię, nawilża, przeciwdziała stagnacji, pokrzepia osłabiony organizm oraz uzupełnia niedobory. Smak słodki jest odpowiedni przy każdej porze roku, jednak w szczególnie pożądany w okresie późnego lata, między latem a jesienią oraz w czasie przesileń (letniego, zimowego). Słodkie pożywienie będzie w większej ilości potrzebne osobom suchym, zimnym, szczupłym oraz osłabionym. Spowolnione osoby z powodu nadwagi oraz z oznakami wilgoci powinny stosować słodkie pożywienie bardzo oszczędnie, zwłaszcza pełnowartościowe węglowodany złożone.
Smak ostry jest przyporządkowany płucom. Ma działanie bardzo pobudzające rozszerzające, rozpraszające oraz rozluźniające. Pobudza krążenie energii i krwii kierując ją w górę i na zewnątrz ku peryferyjnym częściom ciała. Smak ostry pobudza trawienie, rozprasza śluz, zapewnia ochronę przed stanami związanymi z obecnością śluzu czyli np. z przeziębieniem. Rozgrzewa oraz otwiera pory, poprawia ukrwienie. Stosuje się go w przypadkach zastojów oraz nudności. Przy gorączce działa napotnie. Smak ostry wnika do płuc i oczyszcza je ze śluzu, jednak nie przy stanach związanych z gorącem, poprawia trawienie, rozprasza gazy z jelit, nawilża nerki, pobudza krążenie krwi, wzmacnia serce i wzmacnia funkcje wątroby. Smak ostry jest dedykowany osobom spowolnionym, otępiałym, ospałym; ze skłonnością do wilgoci w płucach i jelicie grubym w celu zapobiegania wystąpienia tych stanów oraz osobom z oznakami zimna.
Smak słony jest przypisany nerkom i pęcherzowi moczowemu. Ma działanie ochładzające, kieruje energię w dół i do wnętrza, ma zdolności uziemiające, nawilża suchość, zmiękcza guzy i zesztywnienia, poprawia trawienie, odtruwa organizm, działa przeczyszczająco na jelita. Nadmiar smaku słonego w pożywieniu powoduje zatrzymanie wody w organizmie, zaśluzowanie, nadciśnienie. Smak słony związany jest z elementem Wody, wnika do nerek i jest także uważany za odpowiedni smak dla śledziony, gdzie poprawia trawienie. Sól wzmacnia również osłabione serce, zwiększa zdolności umysłu. Pożywienie o smaku słonym nawilża i uspokaja osoby szczupłe, suche i nerwowe. Osoby ze stanami wilgoci, ospałości, nadwagi oraz osoby z nadciśnieniem tętniczym krwi muszą uważać podczas stosowania smaku słonego.
Gotowanie według Pięciu Przemian służy zharmonizowaniu poszczególnych energii w organizmie. Zrównoważone odżywianie wszystkich organów poprzez wykorzystanie pięciu smaków ma pozytywny wpływ na zdrowie człowieka.
Jesień – element metalu
Jesienne pożywienie
Jesień, czyli Przemiana Metalu wiąże się z dośrodkowym ruchem energii. W przyrodzie wszystko kurczy się i kieruje swoją esencję w dół i do środka. Opadają liście i owoce, soki drzew spływają do korzeni, schną nasiona, a ludzie zajmują się przygotowaniem do srogiej zimy robiąc zapasy z tego, co dała latem matka natura, ale także chociażby kupując cieplejsze ubrania. Jest to też czas domykania różnych spraw, “chowania się do środka” i skupiania na sobie. W tym czasie zwiększa się też potrzeba snu i odpoczynku. W maksimum energii znajdują się płuca i jelito grube, dlatego sen wzmacnia płuca. Jest to też czas, kiedy trzeba zadbać o zachowanie energii i ciepła w organizmie oraz poprawę nastroju (u osób nostalgicznych czy depresyjnych). Skoro natura się kurczy, przygotowując posiłki trzeba uwzględnić cechy tej pory roku, a zatem smaki i pokarmy powinno się wybierać bardziej ściągające i skupiające. Techniki przygotowywania posiłków powinny również się zmienić: ze zjadanych na surowo warzyw i owoców (ok. ⅓) na gotowane ( ok. ⅔). Gotować powinno się w mniejszej ilości wody, na mniejszym ogniu, ale przez dłuższy czas. Kiedy robi się chłodniej więcej pieczemy, dusimy czy smażymy. Jesienią warto sięgnąć po większą ilość produktów o charakterze rozgrzewającym, należących do przemiany Ziemi oraz Metalu (smakiem dominującym w tej porze roku jest smak ostry). Wybór powinien również padać na bardziej skoncentrowane pokarmy i korzenie, które zagęszczą krew, co jest odpowiednie dla przygotowania do niższych temperatur na zewnątrz. Komponując posiłki możemy wybierać więcej smaków o charakterze kwaśnym, aby ściągać energię do środka oraz na poziomie umysłu rozwijać skupienie. Do produktów kwaśnych zalicza się np.: chleb na zakwasie, ogórki kiszone, kapustę kiszoną, oliwki, pory, herbatę z owocu róży, ocet, ser, jogurt, cytryny, limonki, grejpfruty, kwaśne odmiany jabłek, śliwek i winogron. Należy jednak z ostrożnością stosować skrajnie kwaśne produkty, gdyż nawet niewielka ich ilość ma silne działanie. Ważne jest, by pamiętać o zmniejszaniu ilości stosowania surowych owoców, które mają naturę ochładzającą. Kiedy jesień przemienia się w zimę, należy stopniowo wprowadzać również produkty o smaku gorzkim i słonym, gdyż one również kierują energię w dół. Najbardziej preferowany zbożem w tym okresie jest jęczmień, jednak nie dla osób mocno zaśluzowanych. Zbożem osuszającym również odpowiednim o tej porze roku będzie kasza jaglana. Spożywanie więcej gęstych, pożywnych zup z dodatkiem warzyw strączkowych, cebuli, pora oraz z przyprawami ostrymi (imbir, curry, pieprz, chilli, goździki, czosnek itd.) będzie chroniło nasz organizm przed zmarznięciem. Ostre przyprawy pomagają wydalać z organizmu toksyny, poprawiają trawienie, wzmacniają odporność. Aby zharmonizować organizm należy pamiętać, by w jednym posiłku łączyć potrawy o różnym działaniu termicznym, np.: do gotowanych, duszonych czy pieczonych dań z dodatkiem pikantnych przypraw dobrze jest podawać surówki lub krótko gotowane warzywa. Należy pamiętać o stosowaniu tłuszczy do potraw (masło sklarowane lub oleje tłoczone na zimno), zwiększyć ilość spożywanych produktów zbożowych, świeże zioła zastąpić suszonymi. Rozgrzewające warzywa Metalu tj. cebula, por, czosnek oraz małe ilości rozgrzewających przypraw wzmacniają płuca i odpornośc organizmu, co z pewnością ochroni organizm przed przeziębieniem.
Suchość
Jesienią przeważa suchy klimat. Aby przeciwdziałać jego skutkom potrzebna jest odpowiednia wiedza. Osoby suche, to takie, które charakteryzują się objawami: odczuwanie pragnienia, suchość skóry, nosa, warg, gardła oraz świąd. Osoby przewlekle suche mają tendencję do szczupłej konstytucji i budowy ciała. U takich osób suchość może być spowodowana niezrównoważoną dietą, nadmierną aktywnocią, niekorzystnym klimatem lub zaburzeniami funkcjonowania narządów wewnętrznych. Takie osoby mogą spożywać więcej produktów nawilżających tj.: szpinak, jęczmień, proso, gruszki, jabłka, wodorosty, migdały, orzeszki ziemne, nasiona sezamu, miód gotowany, mleko i produkty mleczne, jaja, owoce morza, śledzie i wieprzowina oraz stosować niewielką ilości wody do gotowania.
Przemiana metalu – płuca i jelito grube
Płuca
Płuca są głównym organem należącym do układu oddechowego. Ich rolą jest dostarczenie organizmowi niezbędnej ilości tlenu, który jest potrzebny do procesów życiowych oraz wydalanie dwutlenku węgla. Mówi się, iż oddychać, to znaczy żyć, a podstawą dobrej kondycji naszego ciała jest zdrowy krwioobieg, który transportuje tlen i substancje odżywcze do wszystkich komórek. Badania dowiodły, iż niedostateczne dotlenienie organizmu odgrywa ważną rolę w tworzeniu się komórek nowotworowych. Oddychanie nie tylko doprowadza tlen do komórek, ale również steruje przepływem limfy, która odpowiada za odporność organizmu. W Medycynie Chińskiej płuca uważane są za główny narząd pobierający energię “qi” z powietrza, połączoną z “qi” pochodzącą z pożywienia, która następnie zostaje rozprowadzona po całym organizmie. Ośrodkiem, który przechowuję tę energię jest brzuch, czyli nasz drugi mózg. Niewiele osób oddycha prawidłowo. Zapadnięte klatki piersiowe, szybki i płytki oddech powodują, że człowiek jest podatny na stres, ma niską odporność i łatwiej zapada na choroby cywilizacyjne. Na Wschodzie olbrzymią wagę przywiązuje się do nauki oddychania, która zwiększa siły duchowe, wpływa na szczęście, panowanie nad emocjami czy jasność umysłu. Płuca spełniają jeszcze inne funkcje: mają wpływ na skórę i włosy, regulują prawidłowy przebieg procesu pocenia się, dostarczają płyny ciała do nerek, utrzymują temperaturę organizmu, ochraniają przed atakiem czynników chorobotwórczych. Jesień, która jest porą roku płuc, dostarcza im maksimum energii życiowej, jednak w tym czasie mogą też uaktywnić się problemy z tym narządem. Najwięcej ilości energii “qi” płuca otrzymują w godzinach między 3.00 a 5.00 rano, dlatego występująca w tym czasie bezsenność świadczy o braku równowagi w tym narządzie. Według Teorii Pięciu Przemian płuca wysyłają energię “qi” do nerek i pęcherza moczowego, kontrolują “qi” w wątrobie, otrzymują “qi’’ ze śledziony – trzustki i żołądka, a same są kontrolowane przez serce i jelito cienkie.
Organizm ze zdrowymi płucami ma zdolność do utrzymywania siły i jednoczenia się w walce przeciwko chorobie na każdym poziomie. Takie osoby są zjednoczone, nie zbaczają z obranej dogi, stwarzają wokół siebie porządek, są skuteczne w tym czym się zajmują, trzymają się swoich zasad, ale też z łatwością potrafią porzucić, to co już im nie służy, umieją szybko poradzić sobie z żalem i smutkiem. Osoby ze słabymi płucami mają tendencje do bałaganiarstwa, kurczowo trzymają się rzeczy ze względu na przywiązanie, są skłonne do tłumienia smutku, co utrudnia im ostateczne pożegnanie z nim. Taki długotrwały smutek utrzymuje stale skurcz w płucach, który zakłóca dobre rozprowadzanie energii “qi”, a w efekcie wywołuje choroby. Żal i smutek należy do emocji, które związane są związane z jelitem grubym. Stosowanie technik oddechowych może być bardzo pomocne w radzeniu sobie z trudnymi emocjami i rozproszeniu ich.
Witalność płuc można określić na podstawie kilku zależności:
- mówi się, że płuca “otwierają się do nosa”, co oznacza, że wpływają również na zatoki, drogi oddechowe oraz nos;
- skóra oraz błony śluzowe i ich naturalna odpornoć jest wskaźnikiem zdrowia płuc;
- ilość i jakość śluzu (u osób ze zdrowymi płucami występuje lekka i wilgotna warstwa ochronna na błonach śluzowych, która stanowi barierę ochronną przed drobnoustrojami).
Zarówno suchość jak i nadmiar śluzu, problemy z zatokami, choroby płuc i oskrzeli, częste przeziębienia to oznaki, które wskazują na zaburzenia w funkcjonowaniu płuc. Najczęstszymi przyczynami chorób płuc oraz jelita grubego (Przemiana Metalu) są: siedzący tryb życia, popełnianie błędów dietetycznych (red. więcej o diecie przeczytasz w tekście: Podstawowe zalecenia dietetyki chińskiej w odżywianiu zgodnym z cyklem dobowym i rytmem pór roku dla dzieci i młodzieży – tradycyjna medycyna chińska ) czyli objadanie się, unikanie spożycia błonnika, zbyt duża ilość mięsa i nabiału, wysoko przetworzonej żywności oraz palenie papierosów. Odkładający się z płucach śluz utrudnia ich poprawne funkcjonowanie, w następstwie czego pojawiają się alergie, przeziębienia, choroby zatok, zapalenie oskrzeli i astma. Oprócz tego dochodzi do nagromadzenia w płucach i jelicie grubym toksyn, które powodują kłopoty ze skórą, włosami i cerą.
Do najczęstszych syndromów płuc należy m.in. gorąco blokujące płuca. Jest to tak stan, poprzedzony jest wniknięciem zewnętrznego wiatru, powodującego przeziębienie i grypę, który nie został odpowiednio wcześnie usunięty. Gorącu w płucach towarzyszą gorączka i dreszcze, czerwony język z suchym i żółtym nalotem. Pojawia się dodatkowo suchy kaszel, spłycony oddech i ból gardła, a także gęsta ropna plwocina, czasem ropa z krwią. Leczenie polega na włączeniu pokarmów i ziół, które będą ochładzać gorąco oraz przekształcą wydzielinę w płucach, są to: rukiew wodna, jabłka, brzoskwinie, owoce cytrusowe wodorosty, marchew, dynia, gruszki i wiele innych, a z ziół: liście szanty zwyczajnej i gwiazdnicy pospolitej. Dieta powinna składać się zup i kleików zbożowych z prosa i ryżu, które ochładzają i łagodzą gorąco. Należy unikać ogrzewających pokarmów.
Śluz w płucach to następny syndrom płuc pojawiający się wyniku osłabienia trawienia (osłabienia “qi” śledziony – trzustki), który prowadzi do wytworzenia się śluzu. Śluz może też być produkowany z powodu spożywania nadmiernej ilości pokarmów śluzotwórczych. Objawami takiego stanu są: kaszel, spłycenie oddechu, świszczący oddech lub astma, której towarzyszy lepka flegma. Nalot na języku jest tłusty i biały, jeśli jest zimny, natomiast tłusty i żółty jeśli wskazuje na gorący śluz. Leczenie obejmuje włączenie do diety pokarmów i ziół, które przekształcą i usuną zalegający śluz. Korzystne pokarmy i zioła to: kozieradka, siemię lniane, pieprz kajeński, rukiew wodna, czosnek, chrzan, świeży imbir, rzodkiew, wodorosty, trawy zbożowe i wiele innych. Dieta powinna być lekkostrawna i nie obciążająca organizmu wytwarzanym śluzem. Należy unikać nabiału, mięsa ssaków, orzeszków ziemnych, tofu i produktów sojowych.
Niedobór Yin płuc to syndrom, do którego dochodzi, gdy w płucach brakuje aspektu yin, który ochładza i odżywia płuca. Jest częstym rezultatem chronicznej infekcji płuc lub długotrwałej choroby, która doprowadziła po drodze do wyniszczenia Yin nerek i tym samym całego organizmu. Typowymi objawami niedoboru Yin płuc są: suchy kaszel bez plwociny lub z niewielką ilością, okresowe gorączki, odczuwanie pragnienia, jasno czerwone policzki i język, gorące wnętrza dłoni i podeszwy stóp, poty nocne, cienki i szybki puls. Leczenie polega na wprowadzeniu produktów, które odbudują Yin nerek np.: wodorosty, porost islandzki, mikroalgi, spirulina i chlorella, pomarańcze, brzoskwinie, gruszki, jabłka, arbuzy, pomidory, banany, masło, produkty nabiałowe, jaja, wieprzowina, korzeń prawoślazu lekarskiego (cenne remedium w większości przypadków osłabienia Yin płuc), kora wiązu czerwonego, korzeń remanii i korzeń kokoryczki. Z diety należy usunąć wszelkie ogrzewające pokarmy oraz te o smaku gorzkim.
Niedobór “qi” płuc jest przewlekłym i często wyniszczającym zaburzeniem płuc. Objawy które mu towarzyszą, to: osłabienie, zmęczenie, cichy głos, małomówność, kaszel i spłycenie oddechu. Takie zaburzenie może być efektem długotrwałej choroby z oznakami gorąca lub ogólny brak “qi” w organizmie, którego źródłem są nerki – nadnercza pochodzące z pożywienia, czyli “qi” śledziony – trzustki. Leczenie zatem będzie polegało na zastosowaniu takich pokarmów które wzmocnią “qi” płuc i poprawią pobieranie jej z pożywienia. Wskazane są takie produkty, jak: ryż, owies, marchew, słodkie ziemniaki, świeży imbir, czosnek, melasa, syrop ryżowy, słód jęczmienny, śledzie, a z ziół: korzeń omanu, lukrecja, aralia.
W celu podsumowania, aby uzdrowić płuca należy wprowadzić w życie kilka ważnych zasad: wyeliminować spożywanie rafinowanego cukru oraz we wszystkich produktach, w którym występuje, pokarmy bardzo pikantne i bardzo kwaśne, białą mąkę i wszystkie produkty, które ją zawierają a także ograniczyć spożywanie jedzenia przetworów mlecznych, jaj i mięsa o wysokiej zawartości tłuszczu.
Przeprowadzane raz do roku łagodne oczyszczanie płuc i jelita grubego, w połączeniu ze stosowaniem ochronnego pożywienia, może uchronić przed częstym zapadaniem na przeziębienia czy grypę, poprawi rozprowadzenie energii ”qi” po organizmie oraz na tle emocjonalnym zmniejszy niezdrowe przywiązanie i co najważniejsze, powstrzyma przed zapadaniem na poważne choroby płuc.
Jelito grube
Jelito grube to drugi narząd, który tworzy Przemianę Metalu. Chińczycy nazywają go “korzeniami ciała”. Zadaniem jelita grubego jest przesuwanie masy pokarmowej, usuwanie niestrawionych resztek pokarmów, wchłanianie wody i doprowadzenie masy kałowej do postaci półstałej. Ludzie z zaburzeniami jelita grubego są skłonni do życia przeszłością. Uważa się, że akt trawienia i eliminacji to metafora pobierania z naszych doświadczeń tego, co pożyteczne i pozbywania się tego, co już nam nie służy i jest zbędne. Proces oczyszczania jelit to krok do odcięcia się od przeszłości i życia tu i teraz. To, co powstrzymuje przed życiem w teraźniejszości, to również smutek i żal. Przyczyną zaburzeń pracy jelita grubego są: spożywanie zbyt mało błonnika, nadmiar produktów zwierzęcych o dużej zawartości białka i tłuszczu, zbyt wile pokarmów smażonych, nadmiar kawy, herbaty, alkoholu, brak aktywności ruchowej, objadanie się, stres, zbyt częste stosowanie środków przeczyszczających, wycięcie wyrostka robaczkowego. Do najczęstszych schorzeń jelita grubego można zaliczyć: uchyłkowatość jelita, syndrom jelita drażliwego, wrzodziejące zapalenie jelita grubego oraz rak jelita grubego. Co ciekawe, wyżej wymienione dolegliwości stanowią rzadkość w krajach rozwijających się, ponieważ dieta tam opiera się na pełnych ziarnach, warzywach i owocach. Jesień to czas, kiedy jelito grube otrzymuje optymalną ilość energii. Jednocześnie w tym okresie mogą nasilić się problemy z nim związane. Pora dnia między godziną 5.00 a 7.00 rano, kiedy jelito grube jest w maximum swojej energii to najlepszy czas na podjęcie odpowiednich działań, by poprawić pracę tego ważnego narządu.
W celu uzdrowienia jelita grubego należy wyeliminować takie nawyki jak: łączenie pokarmów o charakterze ściągającym (o konsystencji ścisłej i suchej oraz o smaku gorzkim i słonym np. wędliny, mięso, jaja, żółty ser) z pokarmami rozprężającymi (o konsystencji wodnistej i wilgotnej o smaku słodkim i lekko kwaśnym: soki z owoców, warzywa, alkohol, herbata, kawa, nabiał, cukier), ponieważ taki brak równowagi może mieć wpływ na rozwój jelita drażliwego; następnie żywność przetworzoną i rafinowaną pozbawioną błonnika; mleko i przetwory mleczne; mięso w szczególności wołowinę i wieprzowinę; smażenie; kawę naturalną, czarną herbatę, alkohol oraz nadmiar przypraw; białe ziemniaki, pomidory i większość surowych warzyw; ograniczyć tłuszcze pochodzenia zwierzęcego. W celu wzmocnienia jelita grubego w Medycynie Chińskiej stosuje się takie pokarmy, zioła i przyprawy jak: ryż brązowy, ryż słodki, słodkie ziemniaki, kapusta, seler, biała rzodkiew, imbir, rzepa, fasole, tofu, dorsz, śledź, flądra, halibut, karp, gruszki, brzoskwinie, czosnek, koper, świeży imbir, chrzan, gałka muszkatołowa, cynamon, bazylia, pieprz czarny, kolendra, tymianek, lukrecja. Oprócz diety zaleca się również dużo ruchu na świeżym powietrzu, ćwiczenia gimnastyczne, masaże brzucha oraz niezbyt częste stosowanie lewatyw.
Zakończenie
Na koniec trzeba jeszcze wspomnieć o najistotniejszej kwestii, czyli o tym, co zaliczymy do ochronnego jesiennego pożywienia. W celu oczyszczenia i ochrony zdrowia płuc i jelita grubego powinniśmy wybierać pokarmy ostre, które rozproszą zastałą, zablokowaną przez śluz energię. Badania doktor Irwina Zimenta profesora Wydziału Medycznego na Uniwersytecie Kalifornijskim w Los Angeles wskazują, iż spożywanie papryczki chili pomaga w walce z chorobami płuc. Niezwykle ważne jest równie, stosowanie niewielkiej ilości białych, ostrych pokarmów (ten kolor szczególnie oddziałuje na Przemianę Metalu) np.: cebula, czosnek, biała rzepa, imbir, chrzan, biały pieprz. Pokarmy śluzotwórcze będą pomocne w przypadku odnowy płuc i jelita grubego ponieważ usuwają stare złogi, a pokrywają błony śluzowe czystą, wilgotną powłoką (siemię lniane, kozieradka, korzeń prawoślazu lekarskiego). Działanie ochronne mają ciemnozielone i złotopomarańczowe warzywa ze względu na dużą zawartość beta-karotenu. Według najnowszych badań, chronią one płuca i jelito grube przed chorobą nowotworową (marchew, dynia, kabaczek, brokuły, kapusta włoska, liść dziewanny drobnolistnej, pokrzywa). W celu oczyszczenia jelita grubego i płuc ważne jest, by stosować żywność o dużej ilości błonnika. Nie należy zapominać również o okresowych postach opartych na warzywach i owocach, które trzeba przeprowadzać kilka razy do roku. Dotyczy to szczególnie osób, które na co dzień stosują wysokokaloryczną dietę.
Współcześnie wydaje się, iż Element Metalu jest jednym z najsłabszych. Wprowadzenie odpowiednich nawyków żywieniowych, stosowanie pełnowartościowego pożywienia, które będzie chroniło płuca i jelito grube oraz aktywny tryb życia z czasem przyczynią się do odnowy tych narządów. Będzie to powolny, ale i równomierny proces, który przyniesie wymierne korzyści. Inaczej wygląda kwestia związana z emocjonalnym przywiązaniem, który wpływa na równowagę energetyczną płuc, jak i jelita grubego. Jeśli nagle usuniemy dietetyczną przyczynę nadmiernego przywiązania za pomocą metod oczyszczających, może się okazać, że jeśli nie zadziałamy na poziomie świadomości, przywiązanie odbudujemy jeszcze większym spożyciem ciężkostrawnych pokarmów, na nowo tworzących chorobotwórczy śluz. Tutaj pomocne okażą się techniki medytacyjne, joga, ćwiczenia oddechowe, czy nawet psychoterapia.
Bibliografia
- B. Żak-Cyran, Jedz i żyj zgodnie z porami roku. Kuchnia roślinna według Pięciu Przemian, wyd. Galaktyka, Łódź 2007
- B. Żak – Cyran, Energia życia, energia pożywienia. Praktyczne sposoby wzmocnienia zdrowia, wyd. Galaktyka, Łódź 2008
- B. Żak – Cyran, Bądź twórcą swojego zdrowia, wyd. Galaktyka, Łódź 2016
- P. Pitchford, Odżywianie dla zdrowia. Tradycje wschodnie i nowoczesna wiedza o żywieniu, wyd. Galaktyka, Łódź 2010
Autor: Karolina Głowacz